Author: armmark

Շարունակում ենք ձեզ ներկայացնել մեր շրջապատի կանանց ու աղջիկներին: Ծանոթացեք Նվարդ Ավետիսյանի հետ:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Ժամանակակից աշխարհում ֆեմինիզմի մասին պատկերացումները խիստ հակասական են ու տարբեր՝ կապված, թե ինչպիսի երկրում ենք ապրում՝ կառավարման ձեւով կամ արժեհամակարգով եւ որ հանրույթի մաս ենք մենք։ Ինձ համար ֆեմինիզմը արժեհամակարգի մի մաս է։ Անկախ սեռից՝ հնարավորությունների ու իրավունքների իրացման գաղափարախոսությունն է, երբեմն՝ պայքարը, երբեմն՝ ռադիկալ պայքարը։ Փաստն այն է, որ այսօր մենք չենք կռվում հանուն այնպիսի իրավունքների, որոնք պետությունը չի երաշխավորում․ այսօր մենք փորձում ենք լուծել խնդիրներ, որոնք չէին լինի, եթե մեր աշխարհընկալումը համապատասխաներ այն Սահմանադրությանը, որը մենք ունենք։ Այն, ինչը ենթադրվում է ֆեմինիստական պայքարով, միտված է ոչ միայն կանանց իրավունքների պաշտպանությանը, այլեւ մարդու իրավունքների գերակայությանը, հարգանքի մթնոլորտում փոխհարաբերությունների ձեւավորմանը, ընտանիքի մենթալ առողջությանը։ Այն հասարակությունները, որտեղ կանանց իրավունքները պաշտպանության կարիք չունեն ձեւավորում են անհատի առաջխաղացման համար պայմաններ, հետեւաբար՝ հզոր պետություններ։

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ -Որքան էլ տարօրինակ է հնչում շատերի համար, իմ կարծիքով հայաստանյան աշխարհընկալման մեջ կանանց դերը երբեմն շատ ավելի կարեւորված է, քան մեր պատկերացումների զարգացած ու քաղաքակիրթ երկրներում։ Սակայն այստեղ էլ մեզ բնորոշ է պատմական անցյալով ապրելը․ վկայակոչելը, որ Առաջին հանրապետությունում ունեինք կին պատգամավորներ, այնինչ եվրոպայում կանայք ընտրելու իրավունք չունեին եւ այլն, սակայն այսօր մեր երկրում սպանվում է մարդ, ում մարմինը մահից հետո դառնում է քննարկումների ու շահարկումների նյութ միայն այն պատճառով, որ նա հասարակության ճաշակով չէր ապրում։ Ընդհանրապես մենք հետաքրքիր ենք մտածում․ ապրումակցումը մեզ մոտ հետաքրքիր դրսեւորումներ է ունենում, գուցե նրանից է, որ պատմականորեն մենք քիչ ժամանակ ենք ունեցել հոգեկերտվածք ձեւավորելու ու մեր ռեսուրսները ավելի շատ ծախսել ենք արտաքին թշնամու դեմ պայքարում։ Հայաստանում, եթե աղջիկ ես ու ծնվել ես, նշանակում է արդեն հաղթանակ ունես, որովհետեւ ձերոնք դեմ չէին քեզ ունենալ։ Այսօր մենք մի տեսակ անցումային փուլում ենք ու կրկնակի դժվար է գտնել մեր տեղը։ Ժամանակները փոխվում են, իսկ մեր հասարակությունը ամեն բան ծայրահեղացված է ընդունում։ Հայաստանյան իրականությունում աղջիկ լինելը բարդ է մի խոսքով։

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Իմ բախտը բերել է, որ շրջապատված եմ հիմնականում այնպիսի մարդկանցով, ովքեր մարդուն ընդունում են որպես բարձրագույն արժեք եւ պայքար են մղել մարդու իրավունքների գերակայություն հաստատման, ժողովրդավար երկիր ունենալու համար եւ այսօր էլ շարունակում են անել քայլեր դրանց ամրապնդման ու ինստիտուցիոնալացման համար։ Ընտանիքումս բոլոր իրավիճակներում հաղթում է կոնսենսուսային տարբերակը։ Ժամանակին ընտանիքիս մտերիմներն ամեն առիթով փորձում էին կարծրատիպային աղջկա կերպարը դոմինանտ դարձնել, սակայն ապարդյուն էր, ու հիմա ուրախ եմ, որ իմ շրջապատում ընտանիքները փորձում են երեխաներին կրթել խտրականության ու բռնության բացառման գաղափարախոսությամբ։ Իսկ խտրականության բառացումը ինքնին ենթադրում է նաեւ կանանց իրավունքների պաշտպանություն։

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Իհարկե կան։ Մենք արժանանում ենք հարգանքի եւ հաճախ չարդարացված շռայլությունների, սակայն այդ առավելությունները այնքան էլ իմ սրտով չեն, քանզի ինձ համար հաճելի չէ լինել ինչ-որ իրավիճակում, որը ինձ շռայլել են միայն իմ սիրուն աչքերի համար։ Դա նման է նրան, որ որեւէ տեղ մուտքը աղջիկներին անվճար է, իսկ տղաների համար զույգերով։ Դա նորմալ չէ։

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ  -Կուզեի, որ մենք անտարբեր չլինեինք այն ամենին, ինչը մեր հասարակությունը դարձնում է դանդաղընթաց ու աչք չփակեինք շատ խնդիրների վրա։ Կուզեի ուղիղ նայեինք իրականությանը եւ սկսեինք խոսել միմյանց հետ մեր ներսում եղած խնդիրների, կոմպլեքսների մասին։ Մեզ երկխոսությունն է պակասում։ Դա է առաջընթացի հիմքը։

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower) -Ես նրբազգաց եմ եւ իրավիճակները համակողմանի վերլուծող․ գուցե պարադոքսալ է, բայց երբեմն համատեղելի է․ ես այդ դեպքն եմ։ Հաճախ ասում են, թե դա բնորոշ է կանանց։

• Ունե՞ք պատմություն (տվյալ թեմայի շրջանակներում), որով կցանկանայիք կիսվել -12-13 տարեկանում մի կոշկակար մինչ սոսնձում էր փողոցում քայլելիս միամտաբար պոկված կոշիկս, ասաց՝ աղջիկը կատվի նման ա, ինքը միշտ պիտի թաթերի վրա կանգնի, ինչքան էլ գցեն, ինքը պիտի կանգնի ու քայլի առաջ։ Հանճարեղ էր ասված։

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին -Շողա՛ եւ փայլի՛ր, աղջի՛կ։

Ֆեմհարցազրույցը շարունակում է բացահայտել մեր շրջապատի ֆեմինիստներին: Այս անգամ ծանոթացեք Մելանյա Հովհաննիսյանի հետ:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Չնայած նրան, որ ֆեմինիզմը սահմանվում է որպես քաղաքական, սոցիալական շարժումների ամբողջություն, հայ իրականության մեջ այն լիովին այլ արտահայտում է ստացել այնպես, որ երբ որևէ մեկն ասում է՝ ֆեմինիստ եմ, նա ընկալվում է որպես խելագար, որ պայքարում է տղամարդու դերի նվազման համար։ Տգեղ պատկեր ստացվեց, այնպես չէ՞։ Ֆեմինիզմն ինձ համար առաջին հերթին կնոջ դերի ճիշտ ընկալումն ու դրա արժևորումն է։ Քանի որ հասարակության մեջ հաճախ ավելի մեծ է արական և ոչ թե իգական սեռի դերը, այդ պատճառով ավելի մեծ անհրաժեշտության կա նախ խոսելու կանանց իրավունքների մասին։ Ֆեմինիստիս նպատակը ոչ թե կնոջը մեծարելուն հասնելն է, այլ սեռերի միջև հավասարություն ու ներդաշնակությունը հիմնելը։

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ -Լինել աղջիկ/կին Հայաստանում, ցավոք, հստակ գծված բացատրություններ ու մեկնաբանություններ ունի․ կին է նա, ով նուրբ է, թուլակազմ, համեստ, ամաչկոտ ․․․ Հասարակությունն է տվել այդ բնորոշիչները, որոնց հետևում են իգական սեռի շատ ներկայացուցիչներ։ Ու դարձյալ, ցավոք, ժամանակի հետ պատկերը նույնն է մնում․ հայ կինը ամոթխած էակ է, որ պետք է հանդուրժի տղամարդու/ամուսնու վարքագիծը, իրենից 7 գլուխ բարձր լինելը և վերջնական խոսքի իրավունք ունեցող լինելը։ Ես, այնուամենայնիվ, չեմ ընդունում այս «չափորոշիչները», քանի որ այդպես կաղապարվում է մարդ։ Թե՛ հայաստանյան և թե՛ այլ իրականության մեջ կինը պետք է ունենա այն դերը, որն ինքն է ցանկանում։ Եվ սակայն ինչքան էլ փորձում եմ պնդել տեսակետս, «հայաստանյան կնոջ նկարագիր» ասելով վերը նշվածն է մտքիս գալիս։

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Չեմ հանդիպում։ Զարմանալի կթվա, բայց կարծում եմ, որ ես սեռով պայմանավորված խնդիրների հետ չեմ առնչվում իմ առօրյայում։ Իրականում մի քիչ սառնարյուն եմ, երբեմն՝ կոպիտ ու կտրուկ, գուցե ոչ այնքան բարի, անգամ հիշաչար․ այն գծերն եմ կրում, որոնք սովորաբար, ըստ մեր իրականության, բնորոշ են տղամարդկանց։ Այս ամենին գումարենք ապագայիս մասին պատկերացումներս՝ նախ հաստատվել, կայուն հիմքեր ունենալ, ինքնազարգանալ ու լիարժեք ինքնուրույն դառնալ, հետո խոսել անձնական կյանքի լրացման մասին։ Ահա, ունենք հայ աղջկա կերպարից ընդհանրապես հեռու մի բան։ Բայց այս ամենի հետ մեկտեղ ես խնդիրներ չեմ տեսնում շուրջս։ Կարծում եմ՝ սա ընկալման հարց է։ Ինչքան մարդ կենտրոնանում է որևէ հարցի վրա, այնքան ավելի է բարդանում այն։ Ես խաղարար եմ, ու հավանաբար դրա շնորհիվ այս հարցին կարող եմ հանգիստ պատասխանել՝ չեմ հանդիպում խնդիրների։

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Ես միշտ մտածել եմ այն մասին, թե ինչ առավելություններ ունի կինը Հայաստանում և, թե ունի արդյոք։ Աչքի զարնող պատասխան չեմ գտել։ Խնդիրն այն չէ, որ կինը մեր իրականությունում չունի առավելություններ, այլ այն, թե ինչքանով են նրա հատկանիշներն առավելություն ընկալվում։ Ասում են, թե տղամարդու համար էլ հեշտ չէ։ Ճիշտ է, նա չի կարող, օրինակ, թույլ լինել, պաշտպանության կարիք ունենալ, ըստ մեծն կարծրատիպի, մինչդեռ կինը կարող է խնդրից խուսանավել՝ թողնելով այն տղամարդու ուսերին։ Ստացվում է, որ բարդ գործերից մեկը բաժին է հասնում տղամարդուն, և սա ակնհայտ առավելություն է կնոջ համար։ Վստա՞հ եք։ Իրականում ես սա առավելություն չէի դիտարկի, քանի որ այդպես կնոջ դերն է նվազում, նա տիկնիկ դառնալու ճանապարհի առաջին հիմնաքարն է դրանով դնում։

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ -«Թուլություն, կին է անունդ»,- ասում է Շեքսպիրի հերոսներից մեկը։ Մեր հասարակության մեջ կանանց անինքնավստահությունը, վախերը, ամաչկոտությունը բերում են նրա թուլությունը։ Եթե միայն կանայք խոսեն, չկաշկանդվեն ինքնարտահայտվել, բղավել սեփական պրոբլեմների մասին, չատեն իրենք իրենց ու հասկանան իրենց անսահման գեղեցկությունը՝ անկախ մարմնի քաշից (ես մի քիչ գիրուկ եմ), մազերի չափսից ու գույնից (իմ մազերը կարմիր են ու կարճ), եղունգների ձևից (գույնզգույն եմ ներկում հաճախ), հագուկապից (երբեմն տաբատ , գունավոր գուլպաներ, վերնաշապիկ ու միշտ ուսապարկ), նախասիրություններից (սիրում եմ կրակել, համակարգչային խաղեր խաղալ համապատասխան վայրերում, ստեղծագործել ու խմել) ․․․ Եթե մի քիչ ավելի համարձակ լինեն, մի քիչ ներդաշնակ հասարակություն կունենանք։

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower) -Ես ինքնասեր եմ։ Երբ անում եմ այս արտահայտությունը, շատերին թվում է, թե եսասեր եմ, գոռոզ, ինքնահավան, ինքնասիրահարված։ Իրականում այդպես չէ, ինձ աստղայինն ընդհանրապես չի տարել։ Ես պարզապես գիտեմ ինձ, իմ դերը, արժեքը ու չեմ կարող չգնահատել ինքս ինձ։ Ես կարողանում եմ դուրս գալ ամաչկոտության սահմաններից և անհրաժեշտության դեպքում ասել, որ իմ կատարած աշխատանքը լավն էր, որ ես ճիշտ եմ, ու իմ կարծիքը պետք է հաշվի առնել, չվախենալ, բարդությունների հանդիպելու մտքից, ետ չկանգնել ծրագրված ուղղուց։ Հիշենք հայտնի խոսքը, ըստ որի մարդ պետք է նախ ինքն իրեն հարգի, հետո հարգանք պահանջի դիմացինից։ Ես սիրում եմ ինձ ու կարծում եմ՝ դա է հաջողությանս բանալին։

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին -Համարձակությու՜ն ու չզղջալու կարողությու՜ն։ Իրականում բոլորին՝ անկախ գենդերային պատկանելությունից, խորհուրդ եմ տալիս լինել համարձակ ու անել այն, ինչ սիրտն է թելադրում, և չփոշմանել այդ ամենի համար։ Կանանց ու աղջիկներին հատկապես պետք է հղեմ խոսքս․ մի՛ փակվեք ձեր ներսում, դրանից միայն վնասներ եք կրելու։ Խոսե՛ք, արտահայտվե՛ք, բարձրաձայնե՛ք թե՛ լավը, թե՛ վատը։ Հավատացեք, որ ձեր ձայնը կարող է լինել լսելի, քանի որ դուք ունեք իրավունքներ, որոնք մեր իրականության մեջ հաճախ պաշտպանելու կարիք են ունենում, և էլ ու՞մ կողմից, եթե ոչ առաջին հերթին հենց ձեր։ Եղեք նախաձեռնող, եղեք առաջինը, եղեք բաց ու ազատ և համարձակ։ Հաճախ կրկնեք ինքներդ ձեզ․ #եսկինեմ #եսունեմիրավունքներ #եսուժեղեմ #իմձայնըլսելիէ

Արևմտյան աշխարհում վաղուց արդեն տարածում գտած stand up-ի ժանրը կին ներկայացուցիչների պակաս չունի: Կանայք օգտագործում են այս ժանրն ու դրա տրամադրած հարթակը՝ բարձրաձայնելու իրենց ու աշխարհի բազմաթիվ այլ կանանց հուզող խնդիրները: Այս հոդվածում ձեզ ենք ներկայացնում ժանրի լավագույն ներկայացուցիչներից մի քանիսին:

1. Էմմի Շումեր. Կոմեդիայի պատմության մեջ Շումերն առանձնանում է հղիության թեմայով իր անկեղծ ու ծիծաղելի ելույթներով: «Չգիտեի, որ հղի լինելն իսկապես դժվար բան է»,- ասում է նա ու ավելացնում՝ “You bitches all lie about it.”

2. Քեթրին Քոհեն. Այս յուրօրինակ հումորիստը իր սթենդափ ելույթները կատարում է երգի տեսքով: Նրա հիմնական թեմաներն են՝ հարաբերություններ, կանացիություն, սեքս և այլն:

3. Էմմա Ուիլման. Էմման ծագումով մի փոքրիկ ավանից է՝ 800 բնակչությամբ: Իր սթենդափ ելույթներում անդրադառնում է այդ փաստին, պատմում ծիծաղելի դեպքեր այդտեղ անցկացրած իր կյանքից:

4. Էշլինգ Բի. Իռլանդացի այս հումորիստը բրիտանական հեռուստատեսության աստղ է, որի ելույթները տեղ են գտել Netflix-ում:

5. Ջուդիթ Լյուսի.Ավստրալուհի այս հումորիստը հանդես է գալիս չոր, ինքնաքննադատական ելույթներով և պատմում, թե ինչ է նշանակում լինել 50-ամյա կին, որը դեռևս ժամադրությունների է գնում:

6. Լեսլի Ջոնս. Ատլետիկ տվյալներով այս հումորիստը ոգեշնչում է կանանց ոչ միայն իր արտաքինով, այլև իր հումորի զգացումով:

7. Ալի Վոնգ. 36-ամյա Ալի Վոնգը հաջողակ ասիացի հումորիստ է, որը կատակներ է անում ամենօրյա կյանքի վերաբերյալ:

8. Էլեն Դիջեներս. The Ellen Show-ից մեզ հայտնի Էլենը արդեն 15 տարի է, ինչ զբաղվում է սթենդափով, սակայն նրա ելույթները վերջերս են հայտվել Netflix-ում:

9. Հանա Գադսբի. Ավստրալուհի Հանան համարձակ պատմում է իր սեփական պատմությունը՝ համեմված հրաշալի հումորով: Նրա ամենահայտնի ելույթը՝ “Nanett” վերնագրով, իսկական դաս է կանանց ու տղամարդկանց համար: Ելույթի մասին մանրամասն կարող եք կարդալ այստեղ:

10. Նեգին Ֆարսադ. Իրանցի-ամերիկացի այս հումորիստը անդրադառնում է այնպիսի թեմաների, ինչպիսիք են պահպանողական ընտանիքներ, մշակույթների բախում, մուսուլմանական ինքնություն: Եվ այս ամենը ամենայն անկեղծությամբ ու հումորով:

Ձեզ բարի դիտում :Ճ

Շարունակելի…

Հերթական երկուշաբթին է, և այս անգամ ձեզ ենք ներկայացնում մեր ֆեմհարցազրույցի նոր մասնակցին՝ Ելենա Բաբայանին:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Նախ և առաջ՝ ֆեմինիստ լինելն ինձ համար շատ դժվար և պարտավորեցնող ակտիվություն է, և ես միշտ խուսափում եմ ինձ այդպես կոչել, քանի որ իմ կարծիքով ֆեմինիստ լինելը պահանջում է ոչ միայն կնոջ իրավունքների հետ կապված հիմնախնդիրների ընկալում, այլ նաև որոշակի քաղաքացիական ակտիվություն, գրքերի ընթերցանություն, ինքնազարգացում և լուծումների առաջարկում: Հաճախ, երբ իմ տարիքի աղջիկներն ասում են, որ ֆեմինիստ են, ես զարմանում են, քանի որ ինքս դեռ չեմ կարող կոչել ինձ այն իրական ֆեմինիստն, ինչ ես եմ պատկերացնում: Անշուշտ, ես հումանիստ եմ, որտեղ ֆեմինիստ դառնալն ինքնանպատակ է: Իսկ ֆեմինիզմն ինձ համար գենդերների միջև հավասարությունն է և դրան հասնելու ճանապարհին յուրաքանչյուր խնդրի բարձրաձայնումն է:

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ -Ինձ համար լինել կին նշանակում է լինել մարդ նախ և առաջ: Իսկ մարդը բարձրագույն արժեք է: Ցավոք, Հայաստանում մարդն իր գենդերային պատկանելիության արդյունքում ինչ-որ հիերարխիայի մեջ է: Հայաստանում լինել կին ինքնին մարտահրավեր է, բայց ինձ համար մարտահրավեր առաջ գնալու, որից ես ավելի եմ ոգեշնչվում:

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Իհարկե, ամեն օր կարելի է հանդիպել գենդերային խտրականության օրինակների թե՛ աշխատանքում, թե՛ առօրյայում: Շատ անգամ դա տեսել եմ և տեսնում եմ համալսարանում, որտեղ պետք է որ չլինեին այդպիսի երևույթներ: Ես միայն կարող եմ ասել, որ ինքս փորձում եմ փոփոխություններ անել, քանի որ անչափ հզոր եմ ինձ զգում:

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Այս հարցին չգիտեմ ինչպես պատասխանել: Առավելությունը գոնե այն է, որ աղջիկները բանակ չեն գնում և մեկ անգամ էլ այնտեղ ծանր հոգեբանական և ֆիզիկական բռնության չեն ենթարկվում, ինչպես տղաները: Սա կարող է սուբյեկտիվ հնչել, քանի որ ինքս դեմ եմ ռազմականացմանը: Եթե խորը դատենք, առավելություններ չեմ տեսնում դեռ որևէ դեպքում, միայն կան տարբերություններ և որոշակի պիտակներ, որի արդյունքում այս կամ այն սեռի անձը հեշտ կամ դժվար է ապրում:

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ -Կցանկանայի տեսնել, որ համակարգի և հասարակության համար մարդը բարձրագույն արժեք է: Կցանկանայի, որ ընտանեկան բռնություն չլինի թե՛ կանանց, թե տղաների նկատմամբ: Կցանկանայի, որ կանայք որոշակի դիրք ստանալով, դիսկրիմինացիայի և ստիգմատիզացիայի չենթարկեն կանանց: Կցանկանայի, որ յուրաքանչյուր կին զգար իրեն հզոր և վստահ: Քանի որ ֆեմինզմը ենթադրում է գենդերի հավասարություն, այլ ոչ թե դոմինանտություն, կցանկանայի նաև տղաների շրջանում հումանիստական արժեքների տարածումը տեսնել, որի արդյունքում ֆեմինիզմն իրական կլիներ, իսկ բանակում բռնությունները՝ անընդունելի:

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower) -Փոքր տարիքից միշտ վստահ եմ եղել, որ թեկուզև միանակ հնարավոր է համակարգում մի բան փոխել: Մինչև օրս էլ չեմ վախենում կարծիքներ արտահայտելուց, պայքարելուց և միայնակ լինելուց ինչ-որ հարցում: Կարծում եմ, որ կանայք պետք է հասկանան, որ նրանք անհատապես հզոր են:

• Ունե՞ք պատմություն (տվյալ թեմայի շրջանակներում), որով կցանկանայիք կիսվել -Կցանկանամ նշել, որ ամենամեծ թվով խտրականության հանդիպել եմ համալսարանում՝ ակադեմիական միջավայրում: Այստեղ կա յուրահատուկ պատրիարխիկ շունչ: Դասախոսի կողմից ստացել եմ իմ առաջնորդական հմտություններին վերագրվող հետևյալ արտահայտությունը. «Քեզ տղայի պես են մեծացրել, բոլորին ղեկավարում ես»: Բայց այս մարտահրավերն ընդունելով՝ կարողացել եմ փոխել իրավիճակը: Գենդերային թեմայով հետազոտություն կատարելուց հետո գնահատողներից մեկն ասաց (ի դեպ երեքն էլ տղամարդ էին). «Բայց կարիք կա՞ր այսպիսի հետազոտության»: Այս ամենով ուզում եմ ասել, որ հասարակությունը շատ դժվար է ընդունելու և մերժելու է յուրաքանչյուր խնդրի բարձրաձայնում, սակայն դա ինձ ոգեշնչում է առաջ գնալ և հարկ եղած դեպքում ընդվզել:

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին -Յուրաքանչյուր կնոջ խնդրում եմ՝ նախ և առաջ, չպիտակավորել և խտրականության չենթարկել կանանց, չգնահատել և մեծացնել այն տղամարդկանց տեսակը, որոնք կանանց նսեմացնում և բռնության են ենթարկում: Ցանկանում եմ, որ ամեն մի կին զգա իր յուրահատկությունը և հավասարությունը ոչ թե կին լինելով, այլ որպես մարդ: Ցանկանում եմ, որ կանայք չվախենան բարձրաձայնել իրենց իրավունքերին առնչվող խնդիրները, չվախենան միայնակ մնալուց ինչ-որ հարցերի շուրջ, առանձնանալուց: Եվ ուզում եմ ասել, որ յուրքանչյուր կին այնքան հզոր է, միայն պետք է տեսնել դա:

Շարունակում ենք բացահայտել մեր շրջապատում ապրող կանանց ու աղջիկներին, ովքեր օգնում են հասնել ֆեմինիզի իրական առաքելությանը: Այս անգամ մեր մասնակիցն է Կարինե Խաչատրյանը:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Չնայած բոլոր բարդ սահմանումներին ու բացասական պրոպագանդային՝ ֆեմինիզմը ամենապարզ տրամաբանության մեջ տեղավորվող իրավունքների ու հնարավորությունների հավասարություն է երկու սեռերի միջև։ Համալսարանական տարիներին անհատական աշխատանքիս համար նյութեր փնտրելու արդյունքում բացահայտել եմ Գլորիա Ստայնեմին, ով ասել է .«Կինն ունի երկու ընտրություն՝ կամ լինել ֆեմինիստ, կամ ՝ մազոխիստ»։ Սա թերևս լավագույնն է նկարագրում կնոջ վերաբերմունքը սեփական անձի, իր հնարավորությունների ու մարմնի հանդեպ։

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ  -Հայաստանում ծնվել աղջիկ նշանակում է ինչ-որ չափով մնալ բախտի քմահաճույքին. կամ բախտդ կբերի ու ծնողներդ ու շրջապատդ կլինեն առանց սեռական խտրականութան ու դրա քարոզների, կամ կհայտնվես մի իրականության մեջ, որտեղ պետք է փնտրես այլընտրանք ու ինքնակրթվես, կամ տրվես հոսքին։ Այս տեսանկյունից կարող եմ ասել, որ իմ բախտը շատ դեպքերում բերել է՝ մայրս, ֆակուլտետի ընտրությունը,դասախոսներիս ազդեցությունը, ընկերներս ու, իհարկե, ինքնակրթությունը հեշտացնում են հայաստանյան իրավիճակում իմ «աղջկա» կարգավիճակը։

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Անձնական օրինակներս այդքան էլ շատ չեն, կամ գուցե չեմ հիշում բոլորը, այս պահին հիշեցի դասախոսներիցս մեկին, ով սիրում էր կրկնել, որ աղջիկներին հաճախ դուր է գալիս բռնությունը, որ նրանք այդքան էլ խելացի էակներ չեն և այլն։ Նման արտահայտությունների, ցավոք, շատ եմ հանդիպել տարբեր կրթական ցենզ ունեցող մարդկանցից ու շատ ցավում եմ հատկապես այն դեպքերում, երբ նման բաներ են ասում հենց կանայք ու աղջիկները։ Կարծում եմ՝ մեծ խնդիր է, երբ կանայք են ցածրացնում իրենց կարգավիճակը՝ ամեն ձև աստվածացնելով հակառակ սեռի ներկայացուցիչներին։

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Կին լինելու լավագույն առավելությունը Հայաստանում և ոչ միայն, իմ կարծիքով այն է, որ նրանց վրա դրված չէ այն մեծ ու ծանր բեռը, որը ծնողներն ու շրջապատը դնում են տղաների վրա.խոսքը մասնագիտության ընտրության ճնշումների մասին է, ընտրել մասնագիտություն, որն առավել բարձր վարձատրվող կլինի։ Իհարկե, կարծում եմ՝ առողջ հասարակությունում ընտանիք կազմելուց ընտանեկան բյուջեի համար անհանգստացողները երկու կողմն էլ պետք է լինեն, բայց այս դեպքում աղջիկները կարծես մի փոքր ազատված են այդ ճնշումից, ավելի ազատ կարող են ընտրել, օրինակ, արվեստի տարբեր ուղղություններ որպես մասնագիտություն՝ գիտակցելով, որ գուցե բարձր վարձատրվող աշխատանք չգտնեն։ Այս դեպքում խնդիր է դառնում պայքարել, որ տղաների համար էլ հասարակության ճնշումներն ու քառակուսիները վերանան կամ գոնե քչանան։

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ -Կցանկանայի ապրել մի հասարակության մեջ, որտեղ երբեք չէի լսի «հայ աղջկան վայել», «հայ կնոջն անվայել» ու նմանօրինակ արտահայտություններ։ Գուցե շատ պեսիմիստական կհնչի, բայց կարծում եմ՝ հիմա միայն կախարդական փայտիկը կօգներ, որ այս ծավալի ծայրահեղականությունները, խտրականությունն ու մեծամտությունը ամբողջովին դուրս գային մեր քաղաքացիների միջից։

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower)  -Երևի քաղաքավարությանը զոհ չգնալը։ Սիրում եմ կյանքս ձեռքումս պահել։ Սկզբունքայնորեն փորձում եմ շփվել միայն այն մարդկաց հետ, ովքեր ինձ դուր են գալիս, օգտագործել այն ուտելիքը, որը սիրում եմ, աշխատել միայն այն հաստիքներում, որտեղ գործի բնույթն ինձ համար հետաքրիր է, անել արտաքինիս հետ այն, ինչ հաճելի է ինձ։

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին  -Կցանկանայի, որ աղջիկներն ու կանայք ավելի լավ ճանաչեն սեփական հնարավորությունները։ Հաճախ մենք շատ ավելի մեծ ներուժ ունենք, քան պատկերացնում ենք։ Փորձեք ձեզ տարբեր իրավիճակներում, տարբեր ծրագրերի դիմեք, տարբեր աշխատանքներ փորձեք, տարբեր հոբբիներ հնարեք, մի խոսքով՝ ձեզ հետաքրքիրը դարձրեք, արդյունքում, որպես բոնուս կսկսեք ձեզ ավելի լավ ճանաչել ։)

Մեր հերթական ֆեմհարցազրույցի մասնակիցն է Մարիամ Գևորգյանը:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Ինձ համար ֆեմինիզմ հասկացությունը բացարձակ ճշմարտության՝ հավասարության անվանումն է։ Ես այն ընկալում եմ որպես մարդու հիմնարար իրավունքի դրսևորում։ Մենք բոլորս ունենք ինքնաիրացվելու, ստեղծագործելու և ազատ արտահայտվելու հավասար հնարավորություն։ Իսկ սեռով պայմանավորված մեր կենսաբանական տարբերությունները ընկալելի են որպես յուրահատկություն և ոչ մի դեպքում՝ որպես թերություն կամ թուլություն։

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ -Պարզության հետ մեկտեղ բավականին բարդ հարց է։ Հասարակությունն ու ընտանիքդ անընդմեջ վերահսկում են քեզ իրենց սպասումներով ու ակնկալիքներով։ Մինչդեռ դու՝ որպես կին/աղջիկ,ունենալով սոցիալական տարբեր դերեր, բարդ ընտրության առջև ես կանգնում. ընկալել այդ սպասումները որպես մոտիվացիա՞, ավելիին հասնելու շարժիչ ու՞ժ, թե՞ որպես ծանր բեռ, որը ոչ մի դեպքում քեզ ազատ չի թողնելու։ Իհարկե, կան դեպքեր, երբ սպասումները ձևափոխվում են պարտադրանքի, բայց այստեղ է, որ կինը/աղջիկը պետք է գտնի իր ներքին ուժը և խելամտորեն առաջ շարժվի՝ ի շահ իր ինքնաիրացման (իհարկե ,միայն կառուցողական ճանապարհներով)։ Այսպիսով, անկախ նրանից, թե ինչ հասարակության մեջ ենք դիտարկում կնոջը, ես նախընտրում եմ տեսնել նրան որպես իրեն հարգող, իր իրավունքների ու պարտականությունների սահմանագիծը չխախտող,ստեղծարար և ամեն պարագայում օբյեկտիվ իրականությունը ճիշտ գնահատող էակի։

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Երբևէ չեմ բախվել սեռով պայմանավորված խտրականության ոչ ընտանեկան, ոչ դպրոցական ուսումնառության, ոչ ուսանողական տարիներին և ոչ էլ աշխատանքային հարաբերություններում։

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Սովորելով տարբեր ազգերի ներկայացուցիչների հետ` հաճախ է առիթ եղել համեմատելու,զուգահեռներ տանելու մեր և այլ մշակույթների միջև։ Դիտարկելով նմանություններն ու տարբերությունները՝ նկատել եմ, որ հայերը յուրահատուկ վերաբերմունք ունեն կանանց նկատմամբ։ Օրինակ,հայ կնոջ/աղջկա դերերից մեկի՝ մոր կերպարը յուրովի է մեծարվում ու գնահատվում հայ հասարակության մեջ:Մենք մեր մայրերին առանձնահատուկ դեր ենք հատկացնում՝ ընդունելով նրանց որպես իդեալական և օրինակելի։ Նրանց վերագրվող բնութագրիչներից ինձ համար ամենակարևորը, թերևս, կամային ուժն ու ամրությունն է:

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ  -Կբարձրացնեի կրթական մակարդակը։ Որքան հասարակության անդամները կրթված են, այնքան հասարակությունը հասուն և ամուր։ Իսկ այդպիսի հասարակությունում կնոջ դերը համապատասխան գնահատանքի է արժանանում։

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower)  -Superpower․․․ նպատակասլացությո՞ւն․․․ Երևի թե ինքնուրույն քայլ առ քայլ առաջ գնալդ ու նպատակներդ իրականացնելը ,ողջամիտ լավատեսությամբ քո ապագան քո ձեռքերով կառուցելը։ Հիշում եմ՝ դեռևս դպրոցական տարիներին ձգտում էի ամենաբարդ խնդիրների լուծմանը, ուսանողական տարիներին հետազոտական աշխատանքներիս համար ընտրում էի մասկուլին և չուսումնասիրված կամ քիչ ուսումնասիրված թեմաներ և դժվարությունները հաղթահարելուց հետո ավելի համարձակ <<թակում էի հաջորդ փակ դուռը>> ։ Երբևէ ոչ մի հարցում չեմ ընդունել անհնարինության կանխավարկածը. միշտ ունեցել եմ ներքին բարձր վստահություն իմ ուժերի վրա։ Դրա շնորհիվ քայլ առ քայլ իրականացրել եմ մանկությանս ամենամեծ երազանքը՝ լինել ԵՊՀ ուսանող,ապա ասպիրանտ և դասախոս։ Իհարկե, այս ամենն անհնար կլիներ առանց աջակցության, որ ունեցել եմ թե’ ընտանիքիս, թե’ ընկերներիս և թե’ դասախոսներիս կողմից։

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին -Սիրեք ինքներդ ձեզ։ Դա ձեզ ուժ կտա պայքարելու և հասնելու ցանկացած նպատակի իրականացմանը։

Alyona Alyona-ն ուկրաինական երգարվեստի ասպարեզում հայտնվեց 2018թ. իր «Рiбки» հիթով, որը միանգամից և՛ դրական, և՛ բացասական արձագանքների արժանացավ: Ոմանք նրան համարեցին ուկրաինական կանանց ռեպի վերջին հույս, իսկ ոմանք էլ՝ կոմերցիոն ծրագիր՝ «գյուղից եկած գեր աղջիկ, որը հայտնիություն է ձեռք բերում»:

Նախքան հայտնի երգչուհի դառնալը՝ Ալյոնան սուպերմարկետում գանձապահ է աշխատել, շուկայում մեյքափի պարագաներ է վաճառել ու որպես ուսուցիչ մանկապարտեզում աշխատել: Սակայն միշտ ցանկություն է ունեցել երաժշտությամբ զբաղվելու: Նրա կյանքը փոխվել է 12տ. “Gangsta’s Paradise” երգը լսելուց հետո: Իսկ հետագայում հայրը նրա համար գնում է Էմինեմի The Eminem Show ալբոմը, որի մասին Ալյոնան ասում է.«Դա փոխեց իմ աշխարհը»: «Երբ սովորական երգ ես գրում, փոփ ժանրի, ընդամենը մի քանի տող ունես: Մեկ տողի վրա մի քանի բառ է տեղավորվում, իսկ դա այնքան քիչ ինֆորմացիա է: Իսկ երբ ռեպ ես գրում, երկար տողերով կարող ես ավելի երկար ու ավելի հետաքրքիր պատմություն պատմել: Ուստի սկսեցի ռեպ գրել, որ ավելի շատ պատմություններ պատմեմ»:

View this post on Instagram

Цикл свят підходить до кінця і ось він той виклик – окунутися в водi чи ні? ⠀ Особисто я воду дуже люблю, але ще ніколи взимку в ополонці не плавала 😂😂☺️ Зараз i льоду нема особливо, i температура не низька. Проте всi пам’ятаємо про морози на Водохреща! 👆 ⠀ То що робимо в цьому роцi?

A post shared by Альона (@alyona.alyona.official) on Jan 19, 2020 at 3:08am PST

14տ. Ալյոնան ընտանիքի հետ տեղափոխվում է Կիևի հարավում գտնվող մի գյուղ, իսկ վերջեր՝ Կիև: Նոր ձևավորվող ռեպ ասպարեզ մտնելը ինքն իրեն գնտելու ու նոր ժամանակի սկիզբ դնելու ճանապարհ էր:

«Երբ նոր էի սկսել ռեպով զբաղվել, ոչ ոք չէր հավանում այն: Բոլորն ասում էին «Ֆու, կանայք պիտի բորշ եփեն»: Ոչ ոք չէր լսում, ոչ ոք չէր ընդունում դա, այդ պատճառով էլ ոչ մեկի չէի ասում: Ինքս ինձ համար էի գրում: Ոմանք գուլպա են գործում, ոմանք ճաշ պատրասում, ես էլ ռեպ եմ կարդում: Դա իմ հոբբին է»:

View this post on Instagram

Шось погода зовсім не новорiчна: хворiють всi і снігу немає. Добре, що мандаринок повні прилавки. ⠀ Хто любить уже почищені? 🍊

A post shared by Альона (@alyona.alyona.official) on Dec 18, 2019 at 11:16am PST

Ալյոնան երգում է իր ու իր շրջապատի մարդկանց մասին: «Ես խոսում եմ այն մասին, որ մարդիկ պիտի ընդունեն մեզ այնպիսին, ինչպիսին մենք կանք, ու հավատան մեզ, թողնեն մեզ դառնալ այն, ինչ ուզում ենք, ու անել այն, ինչ ուզում ենք»:

Բացի տարբերվող երաժշտական ոճից, Ալյոնան նաև իր արտաքինով է տարբերվում ուկրաինական էստրադայի երգչուհիներից: Նա համարձակորեն հանդես է գալիս իր երաժշտական տեսահոլովակներում այնպիսի հագուստներով, որոնք ընդգծում են իր ավելորդ քաշը՝ դրանով իսկ ցույց տալով, որ ինքը չի վախենում գեղեցկության ընդունված ստանդարտներին չհամապատասխանելուց:

View this post on Instagram

Став лайк, якшо тоже не знаєш, що таке LinkedIn 😂😂😂 #dollyparton #dollypartonchallenge

A post shared by Альона (@alyona.alyona.official) on Jan 25, 2020 at 1:20pm PST

Նրա վերջին՝ “Пушка” ալբոմը անդրադառնում է նրա արտաքին տեսքին: Ստորև կարող եք գտնլ նրա ամենահայտնի հիթերից մի քանիսը:

Չխախտելով վերջերս ձևավորված ավանդույթը՝ այս երկուշաբթի ևս ձեզ ենք ներկայացնում հերթական կնոջ ֆեմհարցազրույցը:

• Ձեզ համարու՞մ եք ֆեմինիստ: Եթե այո, ապա ի՞նչ է Ձեզ համար ֆեմինիզմը -Պետք է համաձայնեմ, որ հայաստանյան իրականության մեջ դժվար է լինել ֆեմինիստ, քանի որ անգամ կենացաղային իրադրություններում կրճատվում և սեղմվում են կանանց իրավունքները։ Լինելով ֆեմինսիտ՝ ընդունում եմ կնոջ և տղամարդու միջև հնարավորությունների, կարողությունների հավասարությունն ու իրավահավասարությունը։ Ընդունում եմ իմ կարողությունները որպես առավելություններ՝ մերժելով այն կարծրատիպը, թե կանայք ավելի թույլ են և զիջում են տղամարդուն։Որպես մեդիադիտարկող ինձ համար անընդունելի է նաև կնոջ կերպարի պատկերագրումը ֆիլմերում, գովազդնելում և սերիալներում։ Երբ հասկացա, որ հայաստանյան իրականության մեջ կնոջը նախևառաջ դիտարկում են որպես սիրող կին, հոգատար և ընտանիքին նվիրված մայր, հնազանդ դուստր , այլ ոչ երբեք անհատականություն, ում մեջ կարելի է գնահատել այլ որականեր ևս, հակվեցի ֆեմինիզմի ուղուն։ Այժմ կարող եմ ասել, որ այս ուղին ինձ հնարավորություն է տալիս տարբեր հարթակներում խոսել կնոջ իրավունքների պաշտպանության մասին, ընդունել, որ կինն իր մարմնի միակ տնօրինողն է, դեմ լինել կնոջ անձնական կյանքի միջամտությանը ընտանիքի կողմից՝ իրականացնելու սեռով պայմանավորված հղիության արհեստական ընդհատում ։

• Ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում լինել կին/աղջիկ հայաստանյան իրականության մեջ -Նշել եմ, որ հայաստանյան իրականության մեջ սեղմվում են կնոջ իրավունքները , երբեմն ինձ թվում է՝ որոշ դեպքերում կանայք անգամ զրկված են մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանությունից։ Կարելի է նկատել, որ ընտանիքներում դրվում է ազատության որոշակի սահմաններ և առաջինը դրանց են ենթարկվում կանայք և աղջիկները։ Այստեղ կին լինել նախևառաջ նշանակում է մեջքին կրել կարծրատիպերի ու չի կարելիների բեռ, որից երբեմն ցավեր ու հոգնածություն է առաջանում ։ Զարմանալի է, ինչպես կարելի է հանդուրժող լինել, երբ ցավերն իրենց ցգացնել են տալիս։ Կին լինելը երբեմն ենթադրում է անուղղակի թույլտվություն՝ միջամտելու սեփական կյանքը տնօրինելուն, անգամ մտնել սեփական անկողին ու հետաքրքրվել սեռական վերարտադրողական առողջական վիճակի մասին։ Հայաստանյան իրականության մեջ կանայք աշխատաշուկայում բախվում են ապակե առաստաղների, երբեմն սեգրեգացիայի, որոնց պատճառով երբեմն աշխատավայրում առաջանում են բարդություններ։ Հաճախ է կրճատվում այսպես կոչված սեփական սենյակ ունենալու իրավունքը։ Երբեմն ընտանիքներում հնազանդության դաստիարակությունը աղջկան կամ կնոջը անուղղակի զսպվածության է տանում՝ լռելու, երբ հասարակական երթուղայիններից օգտվելիս որոշ տղամարդիկ ցուցաբերում են անհարկի պահվածք, երբ ենթարկվում են սեռական բռնության ամուսնու կողմից, ծեծի, հոգեբանական բռնության , բռնաբարության, կուսազրկման և այլ։ Ընտանիքի այդ կառուցվածքը ունենալով՝ սխալ են ընթանում սոցիալիզացիայի փուլերը, հասարակական ակտիվությունն ու սեփական իրավունքները պաշտպանելու գործընթացը։ Հայաստանյան իրականության մեջ կին լինել նշանակում է հաճախ լինել մեղադրյալի աթոռին՝ «կարճ կիսաշրջազգես ես հագել, պարզ է, որ բռնավարվելու էիր»: Հայաստանյան իրականության մեջ կինը շարունակական պայքարի մեջ է՝ հաստատելու իր տեղն աշխատաշուկայում, գործընկերների հետ հարաբերություններում , ծնող- երեխա հարաբերություններում հասկացված լինելու մեջ և այլ հարցերում ։

• Ձեր առօրյայում, աշխատանքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպում որպես կին/աղջիկ -Հայաստանյան իրականության մեջ դոգմատիզմը չի շրջանցում հասարակության կողմից «գեղեցկության մասին պատկերացումներօ» շրջանակը ։ Բավական է ունենալ այդ պատկերացումներից փոքր-ինչ «շեղում» ՝ դառնում ես տարօրինակ, երբեմն՝ որակվում «տգեղ»։ Ցավով եմ նշում, որ այստեղ զարգացած չէ այն մշակույթը, որն ընդունում է դիմացինին այնպիսին, ինչպիսին ինքն իրականում կա։ Անգամ կենցաղային հարցերում մենք դիմացինին «տեղավորում ենք» մեր պատկերացումների մեջ․ եթե հոնքերը բնական են, ուրեմն տգեղ է, կարճ մազերը մոդայիկ չեն, եթե մազերը կարմիր է, ուրեմն «քաղաքի ազդեցությունն է» ու առանձնապես չի սազում, եթե երկար կիսաշրջազգեստներ է կրում , ուրեմն «նախորդ դարում մնացած է»։ Մենք չենք էլ նկատում, բայց մեր պատկերացումները գեղեցիկի մասին, որոնք ստիպողաբար տարածում ենք դիմացինների վրա, նախևառաջ անրադառնում են սեփական ես-ին։ Ցավոք, ես անցել եմ այդ փուլով, երբ շրջապատի անընդհատ կարծիքները գեղեցիկի մասին, ինձ հասցրին մի ճանապարհի, երբ դժվարանում էի նայել հայելու մեջ։ Դա մի ճանապարհ էր, որտեղ ես չհասկացված էի։ Հաճախ փողոցում քայլելիս ուղղակի նայում էի շրջապատիս մյուս աղջիկներին ու հասկանում՝ իրենք նույնպես ենթարկվել են մյուսների «գեղեցիկի մասին պատկերացումներին», նկատում էի՝ ինչպես է ամեն քայլը նույնացվում շրջապատին ու հաճախ մտածում էի այս բոլոր աղջիկների մասին, ովքեր որևէ մեկին դուր գալու համար ընտրում էին տարածված սանրվածք, հագուստի ոճ ու անգամ խոսելաձև։ Ցավում եմ, բայց հասցրել եմ նկատել՝ հայաստանյան իրականության մեջ աղջկա արտաքին տեսքին վերաբերող «նախանշված սահմանները» կամ գեղեցիկի մասին ընդհանուրի պատկերացումները աղջկա սոցիալիզացիայի վրա մեծ ազդեցություն են թողնում։ Բարեբախտաբար, կարողացա հաղթահարել կյանքիս այդ փուլը։ Այժմ ինձ հարմարավետ եմ զգում այն ձևի մեջ, որով ի սկզբանե էի։ Կարծում եմ, որ ամենահաճելի վիճակն այն է, երբ չտրվելով «հասարակության կողմից գեղեցիկի մասին պատկերագրությանը», ընդունում ես սեփական գեղեցկությունդ ու համարձակություն ես ունենում սեփական ես-ի հետ սեղանի շուրջ վայելելու դեղձի թեյը ։

• Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կին/աղջիկ լինելու առավելությունները (եթե կան) մեր հասարակության մեջ -Հասարակության մեջ որպես կին գենդեր սեփական տեղն ունենալուդ համար անցնում ես անընդհատ պայքարի միջով ու ուժեղանում։ Կնոջ համար հայաստանյան հասարակության մեջ առավելությունն իր ուժեղ լինելու մեջ է, անընդհատ առաջ շարժվելու ու չտրվելու հասարակական կարծիքի ալիքին։ Սա մի ճանապարհ է, որի հաղթահարումը հնարավոր է միայն սեփական կարողություններն ու ուժերը գնահատելու դեպքում։ Մյուս կողմից, հայաստանյան իրականության մեջ կանայք ազատ են զգացմունքայնությունն արտահայտելու՝ ի տարբերություն տղամարդկանց, որոնց դեռ փոքրուց սովորեցնում են, թե «լաց լինելը տղամարդկային չէ»։ Կարծում եմ՝ որևէ խնդիրի վերաբերյալ զգացմունքային արտահայտումը կամ բարձրաձայնումը խթանում է այսպես կոչված «լսելիության» գործոնի տարածմանը։

• Ի՞նչը կցանկանայիք փոխել մեր հասարակության մեջ -Շատ հաճախ համարձակություն է պետք ուղղակի ասելու «կանգառում կանգնեք, խնդրում եմ»-ը. վախը, որ երթուղայինում համատարած լռության մեջ բոլորը կշրջվեն դեպի քեզ, իսկ ոմանք մտքում կծիծաղեն ձայնիդ տոնայնության վրա ստիպում է երբեմն բաց թողնել անհրաժեշտ կանգառը։ Օրինակը շատ կենցաղային է, բայց ինձ հաճախ մտահոգում է։ Կուզեի տեսնել մի հասարակություն, որտեղ ամենակենցաղային հարցերում նվազեցված է «հասարակական ամոթ»-ը։ Կուզեի այնպիսի հասարակություն տեսնել, որն ամոթ չի համարում երթուղայինում արտասվելը կամ զգամունքները արտահայտելը։ Ցավով եմ նշում, բայց հայաստանյան հասարակություն այնպիսին է, որտեղ ձախողելու վախն ավելի մեծ է, քան նախաձեռնելու։ Այստեղ միշտ վախ կա՝ դառնալու «բամբասանքի թեմա», ու կարծում եմ, եթե հնարավորություն լիներ որևէ կերպ փոխելու մեր հասարակությունն, ապա առաջինը կուզեի փոխել վերոգրյալը։

• Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ կարողությունը/ուժը (superpower)  -Ամեն անգամ դեղձի թեյը 3 գդալ շաքարավազով խմելիս հասկանում եմ,որ չեմ կարողանում ինձ դավաճանել։ Միշտ եղել եմ այնպիսին, ինչպիսին սեփական սենյակում եմ։ Ինձ համար շատ քիչ ժամանակ պահանջվեց հասկանալու համար, որ ամենակարևորը դրսում և տանը լինելիս բնականությունն է։ Կարծում եմ՝ դա միակ ճանապարհն է գոնե ինքդ քեզ հետ խաղաղ ապրելու համար։

• Խորհուրդ այլ կանանց/աղջիկներին -Սիրեք Ձեզ այնպիսին, ինչպիսին դուք իրականում կաք ՝ ձեր աչքերի, քթի, շրթունքների, մատների ձևի ու մազերի գույնի հետ։ Հոգ տարեք ինքներդ ձեր մասին ՝ առանց սպասելու սպիտակ ձիով ասպետի հոգատարության։

Կան ֆիլմեր, որոնք երկար ժամանակ մեզ մտածելու տեղիք են տալիս, և ամենևին պարտադիր չէ, որ դրանք լինեն սիրո մասին, որպեսզի գրավեն մեզ: Ստորև ձեզ ենք ներկայացնում 10 ֆիլմ, որ դեռ երկար կտպավորեն ձեզ:

Ֆրանսիական դիվա Էդիթ Պիաֆի անձնական կյանքը պատկերող այս զգացմունքային ֆիլմը մի շարք հարցեր է հարուցում ապրելու, երգելու և սիրելու իրավունքի մասին: Այս գլուխգործոցը պատկերում է փարիզյան մթնոլորտը Պիաֆի ժամանակներում: Այստեղ տեսնում ենք, թե ինչպես է Լույսի քաղաքը բարի ու ռոմանտիկ բոլոր նրանց հանդեպ, ովքեր այն չեն ճանաչում:  

Սա, հավանաբար, այն սակավաթիվ ֆիլմերից է, որոնք մեզ ցույց են տալիս, թե որն է մարդկային ոգու իրական ուժը, իսկ տվյալ դեպքում՝ կնոջ օրինակով: Դեմի Մուրի մասնակցությամբ այս ֆիլմը սեփական ուժերին հավատալու և ոգեշնչվելու իսկական աղբյուր է:

Այս ֆիլմը ձեզ կսովորեցնի արժանապատվության, խիզախության ու սկզբունքների վճռականության արժեքը: Սակայն սա ամենակարևորը չէ, որ հարկավոր է իմանալ այս ֆիլմի մասին.այն ցույց է տալիս, թե որքան կարևոր է սեփական անձի մասին հոգ տանելը: Շնորհիվ դրա և աննկարագրելի դերասանական կազմի՝ Մոնալ Լիզայի ժպիտը ձեռք է բերել համաշխարհային նշանակություն, ոչ միայն ֆեմինիստական:

Սա իրապես գրավիչ ֆիլմ է, որն արդարացիորեն պատկերում է իրականությունը: Այն ցույց է տալիս կյանքի դաժանությունն ու խստությունն այնպիսին, ինչպիսին այն կա: Կյանքը երբեմն մարտահրավերներ է նետում, որոնք հաղաթահարում են միայն վճռական, անվախ ու անկոտրում անձինք: Պատմության կենտրոնում երիտասարդ աղջիկ է, որը փորձում է դառնալ բոքսի չեմպիոն:

Նորաձևության աշխարհն անվիճելիորեն գեղեցիկ է: Սակայն այն նաև հավասարապես դաժան է: Անգամ ամենափոքր ձախողումը կստիպի ներքև ցատկել դրա բարձունքներից: Մերիլ Սթրիփի և Էնն Հեթըվեյի մասնակցությամբ այս ֆիլմը թեթև, զվարճալի, բայց միաժամանակ մտածելու տեղիք տվող սյուժե ունի:

Եթե կարծում եք, որ երկու երեխա ունեցող կնոջ ու ամուսնու՝ 20-րդ դարակեսի Ամերիկայում ճգնաժամի միջով անցնելու մասին պատմությունը դժվար թե ոգեշնչող լինի, ապա սխալվում եք: Փոփոխությունների ճանապարհի վերջում կզարմանաք բացահայտելով, որ այս ֆիլմն իրականում ձեր մասին է: Բոլորս էլ կարող ենք Փարիզ փախչել՝ խուսափելով մեր տան իրավիճակին առճակատվելուց, ինչպես որ անում են ֆիլմի հերոսները: Սակայն ամեն ինչ այդքան էլ պարզ չէ: Կարող ես փոխել շրջապատդ, սակայն ինքդ քեզնից փախչել չես կարող:

Այս ֆիլմը պատկերում է բրիտանական արքայական ընտանիքի կյանքի դժվարին ժամանակահատվածը արքայադուստր Դիանայի մահից հետո: Ինչպե՞ս քեզ միապետի պես պահել, երբ քո հասցեին վիրավորական խոսքեր են հնչում: Տրվե՞լ զգացմունքներին, թե՞ զսպվածություն ցուցաբերել, որը քեզնից պահանջում է ժողովուրդդ: Նոր ժամանակները պահանջում են պայքարի նոր ձևեր:

Էրին Բրոկովիչի պատմությունը ուժեղ, սակայն միաժամանակ խոցելի կնոջ պատմություն է: Նրա պարագայում կանացի սովորական թուլություններն անթույլատրեի շքեղություն են: Նա հանճար չէ, սակայն նրա հաստատակամությունն ու մյուսների ճակատագրի մասին հոգ տանելու հատկությունը թույլ են տալիս հասնել անհնարինին՝ հաղթել մի մեծ կազմակերպության: Հուսահատության պահերին այս ֆիլմը պարզապես հրաշալի ընտրություն է:

Հրաշալի ֆիլմ հիշարժան, ապստամբ բնության, անդիմադրելի ցանկության ու աներևակայելի էներգիայի տեր կնոջ մասին: Ֆրիդան 20 տարեկան էր, երբ ամուսնացավ ավելի մեծ, հարուստ ու բարոյապես խեղված Դիեգո Ռիվերայի հետ՝ Մեքսիկայի ամենահայտնի արվեստագետի: Ֆիլմը բացահայտում է հրաշալի արվեստագետի պատմությունը, սակայն միաժամանակ մի կնոջ, որի համար սերն ու ընտանիքն առաջին տեղում են: Առանձնակի ուշադրության է արժանի ֆիլմի սաունդթրեքը:

Այս ֆիլմը դեպրեսին հաղթահարելու բանալի է.ընտրեք Ի տառով սկսվող ցանկացած երեք երկիր, անմիջապես շարժվեք դրանց ուղղությամբ ու պարզապես բացահայտեք ինքներդ ձեզ: Գլխավոր հերուսուհու համար, որի դերում Ջուլիա Ռոբերթսն է, այս մեթոդն աշխատում է հաջողությամբ: Գուցե այս ֆիլմը նայելուց հետո կերտեք ձեր սեփական տարբերակը:

Հաճելի դիտու՜մ 🙂

Նյութի աղբյուրը՝ brightside.me

Կինը աշխարհ չէ եկած մինակ հաճելի ըլլալու համար։ Կինը եկած է իր խելքը, մտային, բարոյական եւ ֆիզիքական յատկութիւնները զարգացնելու համար։ Ինքզինքնին յարգող բոլոր կիներուն իտէալը միայն հաճելի ըլլալը պէտք չէ ըլլայ, այլ երկրիս վրայ գործօն բարերար տարր մը դառնալը։

Զապել Եսայան

Այսօր՝ փետրվարի 4-ը, Զապել Եսայանի ծննդյան 142-րդ ամյակն է: Նշանավոր գրող, արձակագիր, հասարակական գործիչը ծնվել է 1878թ. Կ.Պոլսի Սկյուտար թաղամասում: 1895թ. Փարիզ տեղափոխվելուց հետո եղել է Սորբոնի համալսարանի ունկնդիր, աշխատակցել է հայկական և ֆրանսիական պարբերականների, հայերեն ու ֆրանսերեն լեզուներով գրել է բազմաթիվ հոդվածներ, արձակ քերթվածներ, պատմվածքներ, վիպակներ, կատարել թարգմանություններ: Իսկ 1902թ. արդեն բոլորի կողմից սիրված գործիչը վերադառնում է Կ.Պոլիս և շարունակում իր գործունեությունն այնտեղ:

19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի հայկական վերածննդի շրջանում կանայք ակտիվ դերակատարում ունեին: Արևմտահայերենի հաղթանակը դասական տեքստերի հանդեպ հանգեցրեց դպրոցների, պարբերականների, տպագրատների ու հասարակական կազմակերպությունների արագ զարգացման: Այս վերածննդի բազմաթիվ կողմերից մեկն էլ կանանց կրթության և հասարակության մեջ նրանց ներգրավման հարցն էր: Կրթություն ստացած կանայք սկսեցին հոդվածներ ու գրքեր գրել, դասավանդել կրթական հաստատություններում ու մարդասիրական կազմակերպություններ հիմնել:

Հայկական մշակույթի այս եռուն շրջանում էր, որ գրող ու ակտիվիստ Զապել Եսայանը անվանի հայ մտավորականի համբավ ձեռք բերեց: Նրա փոթորկուն կյանքը, արտահայտված իր երկերում, ուղեկցվեց արևմտահայության կյանքի անկայուն շրջանով: Փարիզում Զապելն ամուսնացավ նկարիչ Տիգրան Եսայանի հետ, որից երկու զավակ ունեցավ՝ Սոֆի և Հրանտ: Նրա առաջին վեպը՝ «Սպասման սրահին մեջ», որը 1903թ. լույս տեսավ Փարիզում, քննարկում է թեմաներ, որ հետագայում դառնում են նրա ստեղծագործության առանցքը՝ աքսոր և օտարացում:

Կ.Պոլիս վերադառնալով՝ Եսայանը սկսում է ժամանակակից թեմաներով հոդվածներ տպագրել: 1909թ. նա մի պատվիրակության կազմում մեկնում է Ադանա՝ օգնություն տրամադրելու որբերին ու նախորդ ամիսներին տեղի ունեցած հայկական ջարդերի հասցրած վնասները գնահատելու: Իր այս փորձառության պատմությունը ներկայացնում է «Ավերակներուն մեջ» գրքում, որը համարվում է նրա լավագույն գործերից մեկը:

Զապել Եսայանը միակ կին մտավորականն էր, որ հայտնվել էր 1915թ. ապրիլի 24-ի «սև ցուցակում»: Սակայն, բարեբախտաբար, նրան հաջողվում է խուսափել ոստիկաններից և մի քանի ամիս թաքնվելուց հետո փախչել Բուլղարիա: Այստեղ էլ նա միայն ժամանակավոր ապաստարան է գտնում, քանզի կրկին ստիպված է լինում փախչել, երբ Բուլղարիան պատերազմի մեջ է մտնում որպես Օսմանյան կայսրության դաշնակից:

Վերջին ամիսներս Թիֆլիսում է գտնվում Կ. Պօլսից մեզ մօտ «ակամայ» հիւր եկած տիկ. Զ. Եսայեան: Թիւրք կառավարութեան հալածանքներից ու հետապնդումներից, ինչպէս յայտնի է, պօլսահայ մտաւորականութիւնն աւելի ևս տուժեց մահի և աքսորի, բանտի և կապանքների ենթարկվելով։ Տագնապի այդ օրերին ահա Եսայեանին հաջողվում է մի քանի հայ ընտանիքների հետ դուրս պրծնել տանջանքների երկրից և Բօլգարիայի, Րումինիայի վրայով գալ հասնել Թիֆլիս»

-Մշակ թերթ

Դեպքերին հաջորդած տարիներին նա աշխատում է Կովկասում՝ գրելով ու տպագրելով հարցազրույցներ Հայոց եղեռնի վերապրածների հետ, ինչպես նաև օգնելով որբերին ու փախստականներին: 1916 թ. փետրվարի 6-ին Թիֆլիսի քաղաքային ժողովարանի դահլիճում՝ Հովհաննես Թումանյանի նախագահությամբ, Եսաայանը դասախոսություն է կարդում «Հայկական վերջին հալածանքները Կ. Պոլսո մեջ» վերնագրով, իսկ մարտի 12-ին Բաքվում՝ «Հայ գրասերների ընկերության» հրավերով Հասարակական ժողովարանում՝ Հովհաննես Հովհաննիսյանի նախագահությամբ, ժամանակակից արևմտահայ գրականության և գրողների մասին:

1922թ. Զապել Եսայանը վերադառնում է Փարիզ և իր երկերն ամփոփում «Հոգիս աքսորեալ» գրքում, որին հետևում են «Անձկութեան ժամեր» և «Վերջին բաժակը» գործերը:

1920-ական թթ. այցելում է Սովետական Հայաստան, իսկ 1933թ. ընդունում այնտեղ տեղափոխվելու ու Երևանի պետական համալսարանում գրականություն դասավանդելու հրավերը: Այս նույն շրջանում շարունակում է գրել ու տպագրում է «Կրակե շապիկ» և «Սիլիհտարի պարտեզները» գրքերը: Սակայն նրա խաղաղ կյանքը երկար չի տևում: Այս անգամ էլ զոհ է դառնում սովետական ռպրեսիաների: 1937թ. նրան ձերբակալում են, ուղարկում Բաքու, որտեղ էլ անհայտ հանգամանքներում մահանում է 1943թ.:

Թեև բազմաթիվ առիթներով Եսայանը նշել է, որ ինքը ֆեմինիստ չէ («Բարեկամս, գիտես որ բնաւ ֆեմինիսթ չեմ և բնաւ փոյթ չէ թէ իմ ուղեղս իր տեսակին մէջ գերազա՞նց է այր մարդուն ուղեղէն թէ ոչ», «Կը կարծեմ որ եթէ ֆեմինիստները իրա՛ւ խելացի ըլլային, այդ իրաւունքը որ ունէին ձեռքէ չէին հաներ»), սակայն նրա կյանքն ու գործունեությունը ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ պայքարող ու մարտնչող կնոջ օրինակ, որ մինչև այժմ ոգեշնչում է շատերին:

Եսայանի ստեղծագործության էլեկտրոնային տարբերակները կարող եք գտնել այստեղ: